Παραγραφή φορολογικών υποθέσεων
Από 01.01.2014, ξεκίνησε η εφαρμογή των διατάξεων του νέου Κώδικα Φορολογικών διαδικασιών (ΚΦΔ – ν.4174/2013). Με το άρθρο 36 ορίστηκαν οι χρόνοι παραγραφής εντός των οποίων η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να εκδώσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου καθώς και οι παρατάσεις αυτού.
Μη παραγραφή, είναι το δικαίωμα χρονικά που έχει η εφορία, να μας ελέγξει φορολογικά, δηλαδή να μας ζητήσει τα λογιστικά βιβλία, τα φορολογικά έγγραφα- ενδεικτικά όλα τα τιμολόγια-Ζ-φορολογικά παραστατικά, , ώστε εάν υπάρχουν μη νόμιμες φορολογικές διαδικασίες, να επιβάλλονται οι φόροι με τις νόμιμες προσαυξήσεις και τυχόν πρόστιμα. Το ποινικό σκέλος είναι κάτι επιπλέον- πρόσθετη χωριστή διαδικασία δίωξης από την φορολογική αρχή. Το δικαίωμα της εφορίας να κάνει μερικό ή προληπτικό ή και οριστικό-τακτικό φορολογικό έλεγχο. Για φόρους στο εισόδημα-ΦΠΑ-παρακρατούμενους- ορθή τήρηση λογιστικών βιβλίων-αρχείων, μόνο εφόσον δεν έχει παρέλθει ο χρόνος παραγραφής. Παραγραφή ( δεν έχει δικαίωμα να μας ελέγξει η εφορία) υπάρχει μετά από 6-20 φορολογικά έτη, ανάλογα την κάθε περίπτωση, από τις 31/12 κάθε έτους (φορολογικού).
Με τις νέες διατάξεις, ορίζεται ως γενικός χρόνος παραγραφής, η 5ετία από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης. Μετά το πέρας των 5 ετών, η Φορολογική Διοίκηση δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει ποινή στο φορολογούμενο για τις χρήσεις αυτές. Για παράδειγμα, αν μία ανώνυμη εταιρία κλείνει χρήση στις 31/12/2014 και η προθεσμία υποβολής της δήλωσης για το έτος αυτό λήγει την 30/5/2015, τότε η Φορολογική Διοίκηση έχει το δικαίωμα να εκδώσει τις ως άνω πράξεις προσδιορισμού φόρου, για τη χρήση 2014, έως και 31/12/2020.
Περαιτέρω, διευκρινίζονται τα εξής:
Το δικαίωμα παραγραφής δύναται να παραταθεί στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 36.
Για περιπτώσεις φοροδιαφυγής, κατά την έννοια του άρθρου 55 του ΚΦΔ, το δικαίωμα παραγραφής δεν είναι πέντε, αλλά είκοσι χρόνια.
Σε περίπτωση παρελθουσών χρήσεων, δηλαδή πριν την 1/1/2014 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ΚΦΔ), ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 66, παρ. 11 του Κώδικα.
Περιπτώσεις παράτασης της 5ετούς περιόδου παραγραφής
Εάν ο φορολογούμενος υποβάλει αρχική ή τροποποιητική δήλωση εντός του πέμπτου έτους της προθεσμίας παραγραφής, παρατείνεται για περίοδο ενός έτους από τη λήξη της πενταετίας.
Εάν ζητηθούν πληροφορίες από χώρα της αλλοδαπής, παρατείνεται για όσο χρονικό διάστημα απαιτηθεί για τη διαβίβαση των εν λόγω πληροφοριών προσαυξημένο κατά ένα έτος από την παραλαβή τους από τη Φορολογική Διοίκηση,
Εάν ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή, ένδικο βοήθημα ή μέσο, παρατείνεται για περίοδο ενός έτους μετά την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής ή την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, και μόνο για το ζήτημα, το οποίο αφορά.
Σε περίπτωση φοροδιαφυγής, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 55 του ΚΦΔ, η Φορολογική Διοίκηση έχει το δικαίωμα να ελέγχει σε βάθος 20ετίας.
Για παράδειγμα, αν μία ανώνυμη εταιρία, κλείνει χρήση στις 31/12/2014 και η προθεσμία υποβολής της δήλωσης για το έτος αυτό λήγει την 30/5/2015, η Φορολογική Διοίκηση έχει το δικαίωμα να εκδώσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου, για τη χρήση 2014, έως και 31/12/2035.
Σε περίπτωση τροποποίησης πράξης προσδιορισμού φόρου για φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου έχει παραγραφεί, τότε η αντίστοιχη προσαρμογή φόρου διενεργείται στο παλαιότερο φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου δεν έχει ακόμη παραγραφεί και στο οποίο αφορά ο διορθωτικός προσδιορισμός φόρου.
Διακοπή παραγραφής
Οι προϊσχύουσες του άρθρου 36 του ΚΦΔ διατάξεις έκαναν λόγο για κοινοποίηση των φύλλων ελέγχου, των πράξεων προσδιορισμού φόρου κλπ., ενώ το άρθρο 36 κάνει λόγο για έκδοση της αντίστοιχης πράξης.
Η ανωτέρω ασυμβατότητα διορθώθηκε από τις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 66 του ν.4174/2013, και συγκεκριμένα με την παράγραφο 11, όπου μεταξύ άλλων ορίζεται ότι «όπου σε κείμενες διατάξεις ουσιαστικού φορολογικού δικαίου, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, προβλέπεται προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να κοινοποιεί φύλλα ελέγχου, πράξεις προσδιορισμού φόρου, τελών, εισφορών, πράξεις επιβολής προστίμων και κάθε άλλη συναφή πράξη, η παραγραφή διακόπτεται με την έκδοσή τους.
Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται και σε εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, οι οποίες δεν έχουν συζητηθεί κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου σε πρώτο βαθμό.
Υποθέσεις πριν την 01/01/2014 των οποίων η προθεσμία παραγραφής λήγει την 31/12/2013
Παρατείνονται κατά δύο (2) έτη στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Υποθέσεις, για τις οποίες έχουν αποσταλεί στοιχεία σε ελληνική δικαστική, φορολογική, ελεγκτική ή άλλη αρχή από άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. ή τρίτες χώρες στα πλαίσια αμοιβαίας διοικητικής ή δικαστικής συνδρομής ή συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας εισοδήματος και κεφαλαίου ή συμβάσεων ανταλλαγής πληροφοριών ή συμβάσεις διοικητικής συνδρομής για την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής ή οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας, ή εκκρεμεί, κατόπιν αιτήματος των ανωτέρω ελληνικών αρχών η αποστολή στοιχείων.
Η ανωτέρω περίπτωση αφορά όλα τα φορολογικά αντικείμενα (εισόδημα, ΦΠΑ, κεφάλαιο, ακίνητη περιουσία κλπ.) και καταλαμβάνει περιπτώσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα και χρονοβόρες διαδικασίες εξαιτίας του αντικειμένου τους και της εμπλοκής περισσότερων αρχών και φορέων της ημεδαπής και αλλοδαπής
Υποθέσεις, για τις οποίες έχουν εκδοθεί κατά τη δημοσίευση του παρόντος ή θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2013 εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης. (αρθ.22, ν.4203/2013)
Όλες οι υπόλοιπες περιπτώσεις με προθεσμία παραγραφής την 31/12/2014. δεν παρατείνονται.
Υποθέσεις πριν την 01/01/2014 των οποίων η προθεσμία παραγραφής λήγει μετά την 31/12/2013
Παρατείνονται κατά δύο (2) έτη:
Υποθέσεις, για τις οποίες η προθεσμία παραγραφής λήγει από 31.12.2013 και μετά, με την προϋπόθεση ότι έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου μέχρι το χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου ή πράξεων, επιβολής του φόρου και λοιπών καταλογιστικών πράξεων σύμφωνα με την παρ. 5 του αρθ. 37 του ν.4141/2013.
Υποθέσεις μετά την 01/01/2014
Για τις υποθέσεις των χρήσεων από 01/01/2014 και μετά ισχύει ότι ορίζεται από το άρθρο 36 του ΚΦΔ.
Για τις υποθέσεις του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από τυχερά παίγνια, οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας εφαρμόζονται από 1.1.2015. Κατ’ εξαίρεση για τις υποθέσεις του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 30 παρ. 1 και του Ενάτου Κεφαλαίου του Κώδικα (παρ. 26, αρθ. 66, ν.4172/2014)
Χρήσιμοι πίνακες
Οι 3 βασικές περιπτώσεις ανάλογα με τη χρήση σε συνδυασμό με τη λήξη της παραγραφής, μπορούν να συνοψιστούν στον παρακάτω πίνακα ως εξής:
Χρήσεις Παραγραφή Νομοθεσία
Μέχρι και 2013 Μέχρι 31.12.2013 Προϊσχύουσες διατάξεις του ΚΦΔ (ν.4174/2014)
Μέχρι και 2013 Από 01.01.2014 και μετά Προϊσχύουσες διατάξεις του ΚΦΔ (ν.4174/2014)
Από 2014 και μετά Από 01.01.2014 και μετά Άρθρο 36, ΚΦΔ (ν.4174/2013
Σε περίπτωση φοροδιαφυγής, οι προθεσμίες παραγραφής ορίζονται στα 20 έτη και προσδιορίζονται ως εξής
ΧρήσηΠαραγραφή
2008 31/12/2029
2009 31/12/2030
2010 31/12/2031
2011 31/12/2032
2012 31/12/2033
2013 31/12/2034
2014 31/12/2035
2015 31/12/2036
2016 31/12/2037
2017 31/12/2038
Παραγραφή δικαιώματος είσπραξης φόρων
Με τις διατάξεις του άρθρου 51 του ν.4174/2013, προσδιορίζεται ο χρόνος παραγραφής για την είσπραξη των φόρων και λοιπών εσόδων από το Δημόσιο για τους οποίους η Φορολογική Διοίκηση αποκτά εκτελεστό τίτλο από την 1/1/2014.
Το άρθρο 51 του ΚΦΔ προβλέπει ότι το δικαίωμα του Δημοσίου για την είσπραξη των φόρων και λοιπών εσόδων του παραγράφεται μετά την πάροδο 5 ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου αποκτήθηκε νόμιμος τίτλος εκτέλεσης.
Οι διατάξεις ισχύουν για όλους τους φόρους και λοιπά έσοδα. Πιο συγκεκριμένα αφορά:
Φόρο Εισοδήματος
ΦΠΑ
ΕΝΦΙΑ
Φόρο Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια,
Φόρους, τέλη, εισφορές ή χρηματικές κυρώσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα του Κώδικα και κάθε άλλο φόρο, τέλος, εισφορά ή χρηματική κύρωση για τη βεβαίωση ή είσπραξη των οποίων, κατά την έναρξη ισχύος του Κώδικα, εφαρμόζονται ανάλογα οι αντίστοιχες διατάξεις των φορολογιών των περιπτώσεων α΄ και β΄,
Χρηματικές κυρώσεις και τόκους, οι οποίοι προβλέπονται από τον Κώδικα.
Δυνατότητα διακοπής της παραγραφής του δικαιώματος είσπραξης φόρων
Την παραγραφή διακόπτει:
Η κοινοποίηση στο φορολογούμενο της ατομικής ειδοποίησης που προβλέπεται στο άρθρο 47 του ΚΦΔ. Η διακοπή της παραγραφής με την ως άνω κοινοποίηση προστέθηκε στις διατάξεις του άρθρου 51 με το άρθρο 47, παρ. 23 του Ν.4223/2013 και εισάγεται για πρώτη φορά στην ελληνική νομοθεσία.
Η κοινοποίηση στο φορολογούμενο οποιαδήποτε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης (κοινοποίηση κατάσχεσης, προγράμματος πλειστηριασμού, επιβολή κατάσχεσης εις χείρας τρίτου).
Η αναγγελία προς επαλήθευση στην πτώχευση.
Η αναγγελία προς κατάταξη στον υπάλληλο πλειστηριασμού, καθώς και στον εκκαθαριστή κληρονομιάς ή διαλυθέντος νομικού προσώπου ή στον ειδικό εκκαθαριστή επιχείρησης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Η εγγραφή προσημείωσης ή υποθήκης επί οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου του φορολογούμενου.
Οι νέες διατάξουν εισάγουν την έννοια της πειθαρχικής ευθύνης, προκείμενου να διασφαλιστεί πως δεν θα χαθεί το δικαίωμα είσπραξης εφόσον ορίζεται ότι:
[…] Η μη εκκίνηση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη των φόρων εντός 5 ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου ο φορολογούμενος κατέστη υπερήμερος, συνεπάγεται την πειθαρχική ευθύνη του αρμοδίου οργάνου της φορολογικής διοίκησης, εκτός εάν αιτιολογημένα κρίνεται από τον Γενικό Γραμματέα, οτι η μη εκκίνηση της διαδικασίας αυτής είναι δικαιολογημένη. (παρ. αρθ. 51, ν. 4174/2013)
Δυνατότητα αναστολής της παραγραφής του δικαιώματος είσπραξης φόρων
Η παραγραφή αναστέλλεται:
Για όσο χρονικό διάστημα είχε χορηγηθεί ρύθμιση τμηματικής καταβολής ή η Φορολογική Διοίκηση δεν μπορούσε να εισπράξει το χρέος λόγω αναστολής εκτελέσεως από οποιαδήποτε αιτία. Στην περίπτωση αυτή η παραγραφή δεν συμπληρώνεται πριν περάσει ένα έτος από τη λήξη της αναστολής.
Κατά τη διάρκεια ανηλικότητας του φορολογούμενου.
Κατά τη διάρκεια της δικαστικής αμφισβήτησης του εκτελεστού τίτλου της απαίτησης, ή της νομιμότητας της είσπραξης, ή του κύρους πράξης της εκτέλεσης και μέχρι τη συμπλήρωση ενός έτους από την επίδοση στη Φορολογική Διοίκηση με δικαστικό επιμελητή αμετάκλητης δικαστικής απόφασης.
Έννοια εκτελεστού τίτλου
Από τις διατάξεις του άρθρου 51 είναι σαφές πως για την παραγραφή του δικαιώματος είσπραξης της οφειλής μετά την 5ετία είναι η απόκτηση εκτελεστού τίτλου, ώστε να μπορεί η Φορολογική Διοίκηση να προβεί σε αναγκαστική εκτέλεση.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 45, παρ. 2 του ΚΦΔ, εκτελεστοί τίτλοι από το νόμο είναι:
α) στην περίπτωση άμεσου προσδιορισμού φόρου, ο προσδιορισμός του φόρου, όπως προκύπτει ταυτόχρονα με την υποβολή της δήλωσης,
β) στην περίπτωση διοικητικού προσδιορισμού φόρου, η πράξη προσδιορισμού του φόρου,
γ) στην περίπτωση εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου, η πράξη εκτιμώμενου προσδιορισμού του φόρου,
δ) στην περίπτωση διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου, η πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου,
ε) στην περίπτωση προληπτικού προσδιορισμού φόρου, η πράξη προληπτικού προσδιορισμού του φόρου,
στ) σε περίπτωση έκδοσης οριστικής δικαστικής απόφασης, η απόφαση αυτή,
ζ) σε περίπτωση επιβολής προστίμων οι αντίστοιχες πράξεις,
η) σε περίπτωση ενδικοφανούς προσφυγής, η απόφαση της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανεξέτασης.
Πηγή: www.taxpress.gr