Ελληνικές επιχειρήσεις: “Μετανάστες” σε Κύπρο και Βουλγαρία
Ακολουθώντας το παράδειγμα της πλειοψηφίας των ξένων ομίλων που τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπουν την Ελλάδα, πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες άρχισαν τα τελευταία χρόνια να αναζητούν πιο συμφέρουσες λύσεις στο εξωτερικό.
Βάσει της άριστης ποιότητας των υπηρεσιών μας ο επιχειρηματίας σήμερα μπορεί να ενημερωθεί αξιόπιστα και υπεύθυνα για πολλά σημαντικά θέματα που τον απασχολούν, μέσω της ιστοσελίδας μας!
Ακολουθώντας το παράδειγμα της πλειοψηφίας των ξένων ομίλων που τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπουν την Ελλάδα, πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες άρχισαν τα τελευταία χρόνια να αναζητούν πιο συμφέρουσες λύσεις στο εξωτερικό. Κι όχι άδικα, καθώς όσο μειώνεται ο τζίρος τόσο αυξάνονται οι επιβαρύνσεις, υποχρεώνοντας τις επιχειρήσεις να βλέπουν πέραν του 50% των εσόδων τους να εξανεμίζονται. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα, σε αυτήν τη δύσκολη οικονομικά περίοδο, καθίσταται μη ανταγωνιστική ως επιχειρηματικό κέντρο και χάνει, όχι μόνο τεράστια ποσά από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ρευστότητα, αλλά και χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Ανησυχία από το ΕΒΕΑ
Ο Κωνσταντίνος Μίχαλος, Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) εκφράζει την ανησυχία του για τη συγκεκριμένη τάση, εξηγώντας πως και μόνο το άνοιγμα λογαριασμού ή μητρώου σε άλλη χώρα, σημαίνει εκροή χρημάτων από την ελληνική αγορά, αλλά και το τραπεζικό σύστημα.
“Αν συνεχίσει να αυξάνεται η μετανάστευση επιχειρήσεων, θα μειωθούν ακόμη περισσότερο τα φορολογικά έσοδα της χώρας, ενώ οι καταθέσεις των επιχειρήσεων θα διοχετεύονται πλέον σε ξένα τραπεζικά συστήματα”.
Η παρουσία μιας ελληνικής εταιρείας σε άλλη χώρα μπορεί να σημαίνει, εκτός από το άνοιγμα ενός εταιρικού τραπεζικού λογαριασμού (καθόλα νόμιμο μεταξύ των χωρών της Ε.Ε και κάτι το οποίο επέλεξαν πολλοί επιχειρηματίες μετά τους κεφαλαιακούς περιορισμούς για να διευκολύνουν τις συναλλαγές τους), επέκταση των δραστηριοτήτων της σε άλλες αγορές μέσω υποκαταστημάτων ή και πλήρη μετεγκατάσταση της εταιρικής και φορολογικής της έδρας.
Βέβαια, για να προκύψουν πραγματικά, αλλά και νόμιμα φορολογικά πλεονεκτήματα, για την εταιρεία που χρησιμοποιεί ως έδρα π.χ. την Κύπρο αλλά έχει δραστηριότητα και στην Ελλάδα, πρέπει να έχει ως “τόπο άσκησης πραγματικής διοίκησης” την πρώτη και να λαμβάνει υπόψη την έννοια της φορολογικής κατοικίας, όπως αυτή καθορίζεται από τον ελληνικό φορολογικό κώδικα.
Μερικές χιλιάδες…
Πόσες είναι αυτές οι εταιρείες στην πραγματικότητα; Παρά το γεγονός ότι, όπως δηλώνει ο Ιωσήφ Κυπραίος, Εμπορικός Σύμβουλος της κυπριακής πρεσβείας στην Αθήνα, είναι δύσκολο ως αδύνατο να μιλήσουμε με βεβαιότητα για αριθμούς ελληνικών εταιρειών που μετεγκαταστάθηκαν ή έχουν παρουσία στην Κύπρο ή και τα Βαλκάνια, σίγουρα πρόκειται για μερικές χιλιάδες. Την ίδια άποψη έχει και ο κ. Μίχαλος, σύμφωνα με τον οποίο οι αριθμοί της τάξης των δεκάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, που έχουν ακουστεί και δημοσιευτεί κατά καιρούς, απέχουν από την πραγματικότητα και είναι δύσκολο να έχει κανείς ακριβή εικόνα.
Τα συν και τα πλην
Ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) επικαλείται στοιχεία ερευνών και δεδομένα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) του υπουργείου Οικονομίας Ανάπτυξης και Τουρισμού. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Endeavor Greece (Μάρτιος 2016)* το 39% των επιχειρήσεων εξετάζει το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας τους στο εξωτερικό, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από την αντίστοιχη έρευνα της Endeavor τον περασμένο Ιούλιο (2015), μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων και της τραπεζικής αργίας. Το ποσοστό αυτό καταδεικνύει ότι περισσότερες από 9.000 μικρές, μεσαίες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις αξιολογούν αυτήν τη στιγμή τα συν και πλην της μεταφοράς τους σε χώρα του εξωτερικού.
Ταυτόχρονα, σε ποσοστό 15%, οι επιχειρήσεις του δείγματος δηλώνουν ότι έχουν ήδη μεταφέρει την έδρα τους στο εξωτερικό. Αντίστοιχα, και σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΕΜΗ σχετικά με τον αριθμό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον βαλκανικό χώρο, είτε μέσω μεταφοράς έδρας είτε μέσω εγκατάστασης υποκαταστήματος: Το 2015 υπήρξαν περίπου 2.000 νέες εγγραφές επιχειρήσεων στη Βουλγαρία, οι οποίες στο σύνολό τους δεν εμφανίζουν απασχολούμενο, ενώ δεν περιλαμβάνουν μεταφορά παραγωγικής ή εμπορικής δραστηριότητας.
Επιπλέον, τον τελευταίο χρόνο περισσότερες από 5.000 επιχειρήσεις αποφάσισαν να ανοίξουν ΑΦΜ (Αριθμό Φορολογικού Μητρώου) στη Βουλγαρία ώστε να αποκτήσουν τραπεζικούς λογαριασμούς, εξαιτίας κυρίως των capital controls, χωρίς ωστόσο να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Παράλληλα, οι ελληνικές εταιρείες με υποκαταστήματα στην Κύπρο ανέρχονται 101 και στη Βουλγαρία σε 33. Κόντρα και πάλι στα δημοσιεύματα που κάνουν λόγω για πολλές χιλιάδες, οι ελληνικές εταιρείες που έχουν μεταφέρει την έδρα τους στην Κύπρο από το 2014 και μετά είναι μόνο δύο, σύμφωνα με τον Σπύρο Κόκκινο, Έφορο Εταιρειών Κύπρου.
Τις διώχνει η Ελλάδα
Ποιοι όμως, είναι οι βαθύτεροι λόγοι που οδηγούν σε αυτή τη μαζική μετανάστευση του παραγωγικού ιστού της Ελλάδας; Οι υψηλές φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις, δυσβάσταχτες πλέον για τις περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις και ειδικά τις μικρομεσαίες, οι οποίες αν δεν υποχωρήσουν σύντομα δεν πρόκειται να ανακοπεί το κύμα φυγής. Αντ’ αυτού, έχουν ήδη εξαγγελθεί πρόσθετες επιβαρύνσεις που θα ισχύουν από το 2017, παρόλο που τα επιμελητήρια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και καλούν σε δραστική αλλαγή πολιτικής, ειδικά ως προς τη φορολογία (μείωση εταιρικού φόρου, προκαταβολής φόρου και ΦΠΑ, θέσπιση ειδικών φορολογικών κινήτρων για εξαγωγικές επιχειρήσεις και εξυγίανση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού), σύμφωνα πάντα με τον κ. Μίχαλο.
Σύμφωνα με την έρευνα της Endeavor, ως βασικοί λόγοι φυγής σημειώνονται η φορολογική αστάθεια, η πρόσβαση σε κεφάλαια, η υψηλή φορολογία και η γραφειοκρατία. Λιγότερο σημαντικοί λόγοι είναι η δυσκολία στις συναλλαγές λόγω των κεφαλαιακών ελέγχων και η αρνητική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Ο κ. Κορκίδης υποστηρίζοντας πως η κατάσταση στην Ελλάδα είναι άκρως προβληματική και εχθρική προς το εγχώριο επιχειρείν και η εικόνα της αγοράς απογοητευτική, περιγράφει λεπτομερώς τους λόγους που υποχρεώνουν τις εταιρείες να επιλέξουν τις προαναφερθείσες χώρες:
1. Διαρκώς αυξανόμενη φορολογική επιβάρυνση
2. Εφαρμογή νέου συστήματος στο Ασφαλιστικό από 1/1/2017
3. Επιπρόσθετες επιβαρύνσεις από τη γραφειοκρατία
4. Εργοδοτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (25,06%)
5. Μειωμένη πιθανότητα χρηματοδότησης από το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Έτσι, όπως συμπληρώνει και ο κ. Μίχαλος: “Πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επαγγελματίες οδηγούνται στη μετανάστευση, όχι με σκοπό τη φοροαποφυγή αλλά την επιβίωση”.
Προς τα πού κατευθύνονται
Όπως προαναφέρεται, η Κύπρος αλλά και οι χώρες των Βαλκανίων -κυρίως η Βουλγαρία (με 10% εταιρικό φόρο, την προτιμούν οι επιχειρήσεις από τη Βόρειο Ελλάδα λόγω γειτνίασης), η Ρουμανία (με ενιαίο εταιρικό φόρο 16% και επερχόμενη μείωση στο 14% το 2018), η Αλβανία (15%) και τα Σκόπια (10%)- παρουσιάζονται ως τα πλέον ελκυστικά επενδυτικά περιβάλλοντα για τους καθημαγμένους από φόρους και λοιπές υποχρεώσεις Έλληνες επιχειρηματίες που πληρώνουν εταιρικό φόρο 29! Αυτές τις χώρες, πέραν των χαμηλών φορολογικών συντελεστών και του σχετικά χαμηλού κόστους σύστασης εταιρείας, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, παρέχουν και σταθερό φορολογικό περιβάλλον, ευκολότερη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, αλλά και απλούστερες διαδικασίες αδειοδότησης.
Βέβαια, και στη υπόλοιπη Ευρώπη υπάρχουν χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς οι οποίες όμως, λόγω υψηλών άλλων χρεώσεων και ειδικών συνθηκών, δεν ενδείκνυνται για μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η Κύπρος, πέρα από το ευνοϊκό φορολογικό (πέραν του 12,5% εταιρικό φόρο έχει μηδενικό φόρο μερισμάτων για αλλοδαπούς διακαιούχους) και ασφαλιστικό πλαίσιο, παρέχει στους Έλληνες μεγαλύτερη ασφάλεια κυρίως λόγω γλωσσικής, πολιτιστικής και γεωγραφικής εγγύτητας. Δεν είναι τυχαίο που, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, κάποιες εταιρείες που ενώ είχαν παλιότερα μεταφέρει την έδρα τους στα Βαλκάνια τελικά λόγω… κακής συνεννόησης αλλάζουν γνώμη και κατευθύνονται στη συνέχεια προς Κύπρο, παρά τη διαφορά της τάξης του 2,5% στον εταιρικό φόρο, τουλάχιστον από τη Βουλγαρία.
Όμως, μια εταιρεία η οποία αποφασίζει τη μεταφορά της έδρας της από αλλοδαπή δικαιοδοσία στην Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει πρώτα να ζητήσει έγκριση του ονόματός της από τον ΄Έφορο Εταιρειών και να προσκομίσει συμπληρωμένα τα απαραίτητα έντυπα μαζί με όλα τα συνοδευτικά έγγραφα που απαιτούνται βάσει του Νόμου, σύμφωνα με τον έφορο Εταιρειών κ. Κόκκινο.
Νομιμότητα… και άλλες παγίδες!
Η διαδικασία μεταφορά έδρας ή δραστηριοτήτων από την Ελλάδα στην αλλοδαπή μπορεί να πάρει μόνο μερικές μέρες και με την καταβολή του απαιτούμενου χρηματικού ποσού να γίνει γρήγορα και εύκολα. Πρόκειται ωστόσο, για ένα ευαίσθητο ζήτημα το οποίο χρήζει μεγάλης προσοχής, καθώς μπορεί να κρύβει παγίδες, όπως εξηγούν οι ειδικοί:
Βασίλης Κορκίδης, Πρόεδρος ΕΣΕΕ
Η μεταφορά έδρας σε κάποια χώρα των Βαλκανίων ή την Κύπρο δεν αποτελεί πανάκεια αλλά απαιτεί την αξιολόγηση σημαντικών παραμέτρων και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο κάθε χώρας, στο καθεστώς κάθε είδους χρεώσεων, χρήσεων γης κ.ά. Επίσης, πρέπει να διερευνηθεί ο κίνδυνος συναλλαγματικής αστάθειας, η επάρκεια του δικτύου υποδομών, το επίπεδο τιμών, η παραγωγικότητα της εργασίας και το είδος της ασκούμενης εμπορικής δραστηριότητας της επιχείρησης (ευκολότερη η παροχή υπηρεσιών).
Θεόδωρος Νασιούδης, Δικηγόρος, Δικηγορικό Γραφείο Θεόδωρου Νασιούδη-Φωτεινής Πολυδώρου
Να απευθύνεστε πάντα σε αξιόπιστα γραφεία/συνεργάτες. Συχνά την αγωνία των επιχειρηματιών για την επιβίωση της επιχείρησης τους μέσω της ίδρυσης μιας εταιρείας στο εξωτερικό εκμεταλλεύονται διάφοροι επιτήδειοι: 1. αποσπώντας τους χρήματα χωρίς να γίνει ποτέ εταιρεία ή τη δημιουργούν με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, 2. πείθοντας τους να δημιουργήσουν εταιρεία στο εξωτερικό χωρίς να τη χρειάζονται και τελικά να επιβαρυνθούν με άσκοπα έξοδα, 3. μη εξηγώντας τους κινδύνους των τριγωνικών συναλλαγών και των εικονικών επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα σε ενδεχόμενο έλεγχο της εφορίας να πληρώσουν τεράστια πρόστιμα.
Κωνσταντίνος Μίχαλος, Πρόεδρος ΕΒΕΑ
Όποιος αποφασίζει να μεταφέρει την έδρα του σε άλλη χώρα θα πρέπει να γνωρίζει και τους πιθανούς κινδύνους. Εκτός από το ύψος της φορολογίας, θα πρέπει να συνεκτιμήσει κανείς παράγοντες, όπως η ωριμότητα και η ποιότητα λειτουργίας των θεσμών στη χώρα εγκατάστασης και η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού μεταξύ άλλων. Επίσης να έχει ενημερωθεί λεπτομερώς και από αξιόπιστες πηγές σχετικά με τις φορολογικές και νομικές επιπτώσεις της μεταφοράς, ανάλογα με τη χώρα και τη μορφή με την οποία θα επιλέξει να λειτουργήσει εκεί.
Προσοχή στη νομιμότητα
Η Ελλάδα την 1/1/2014 εισήγαγε στη νομοθεσία την έννοια της “Ελεγχόμενης Αλλοδαπής Εταιρείας” με την οποία δημιουργείται ένα πλαίσιο για την καταπολέμηση φαινομένων μετακίνησης κερδών εκτός χώρας και τεχνητών ρυθμίσεων για φοροδιαφυγή, ενώ πρόσφατα ελληνικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για προσεχείς διακρατικές συμφωνίες της Ελλάδας με Κύπρο και με Βουλγαρία για αυστηρούς ελέγχους των εταιρειών ελληνικών συμφερόντων σε αυτές τις χώρες ή των κυπριακών και βουλγαρικών επιχειρήσεων στις μετοχικές συνθέσεις των οποίων δραστηριοποιούνται Έλληνες. Σκοπός είναι να εντοπιστούν οι “εικονικές” επιχειρήσεις των οποίων η ουσιαστική δραστηριότητα είναι στην Ελλάδα -με σκοπό τη φοροδιαφυγή- και να τους καταβληθούν μεγάλα πρόστιμα.
Η Ελλάδα και οι άλλοι
Κύπρος
Εταιρικός φόρος: 12,5% (με ευελιξία στις δαπάνες που αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων).
Φόρος μερισμάτων: 0% για αλλοδαπούς δικαιούχους
ΦΠΑ: 19% (με κάποιες ειδικές κατηγορίες αγαθών ή υπηρεσιών που εμπίπτουν σε μειωμένους συντελεστές, 9% και 5% ακόμα και 0%)
Ασφαλιστικές εισφορές: Περίπου 11,5% για τους εργοδότες και 7,8% για τους εργαζομένους
Κόστος σύστασης εταιρείας: 1000-2000 ευρώ
Βουλγαρία
Εταιρικός φόρος: 10% επί των κερδών (ενιαίος για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις)
Φόρος μερισμάτων: 5%
ΦΠΑ: 20% (με επιστροφή του αν η πώληση γίνεται σε άλλο κράτος μέλος π.χ. Ελλάδα μέσα σε 30 ημέρες)
Ασφαλιστικές εισφορές: 18% για τον εργοδότη και 13% για τους εργαζόμενους
Ελλάδα (από 1/1/2017)
Εταιρικός φόρος: 29% (η προκαταβολή φόρου αυξάνεται από 75% στο 100%-καθολική προκαταβολή φόρου)
Φόρος μερισμάτων: αυξάνεται από 10% στο 15%
ΦΠΑ: 24% (υπάρχει και χαμηλός συντελεστής για τρόφιμα 13% και χαμηλότερος για μερικά είδη στο 6%)
Ασφαλιστικές εισφορές: Από 25,06% θα γίνουν για τους επαγγελματίες στον ΟΑΕΕ 26,95 % επί του καθαρού αποτελέσματος
* Η Endeavor Greece καταγράφει την τάση των ελληνικών επιχειρήσεων για μεταφορά της έδρας ή μέρους της δραστηριότητάς τους στο εξωτερικό. Η έρευνα διεξήχθη σε δείγμα 300 επιλεγμένων επιχειρήσεων διαφόρων κλάδων και μεγεθών κατά το διάστημα 23-31 Μαρτίου 2016.
Πηγή: www.capital.gr